Tribina: “Opasni trougao: AMBROZIJA, ČOVEK, GLOBALNE KLIMATSKE PROMENE”

Autor: dr Marko Nestorović. Moderator i mentor: Mr farm. spec. Smiljana Solarov. Učesnici: učenici članovi Sekcije za zaštitu životne sredine Farmaceutsko-fizioterapeutske škole. Saradnici: Dr Gorana Šovljanski, Mirjana Mitrović-Josipović, Ana Ljubičić. Realizacija: Prirodnjački muzej i Farmaceutsko – fizioterapeutska škola, u saradnji sa Domom omladine Beograda.

Ambrozija (Ambrosia artemisiifolia L., fam. Asteraceae) je najpoznatija i najopasnija alergena biljka na svetu. Polen ambrozije izaziva alergiju kod 10% ljudi i uzročnik je 50-60% svih polenskih alergija. Smatra se da na našim prostorima raste oko 10 biljaka po stanovniku. Brojnost ovog korova je u stalnom porastu. Jedna biljka može proizvesti i preko 160000 semenki. Seme u zemljištu može održati klijavost čak i do 40 godina. U narodu ova biljka je poznata kao ambrozija, pelinolisna ambrozija, limundžik, opaš, fazanuša, partizanka, parložna trava, itd.

Ova vrsta raste na zapuštenim i neuređenim mestima, baštama, vrtovima, dvorištima, u usevima, voćnim zasadima i vinogradima, u kompostištima, jamama sa šljunkom, građevinskim parcelama, duž saobraćajnica, na međama, prisutna je kako u seoskim tako i u gradskim sredinama.

Ambrozija je samonikla biljka stepsko-prerijskih područja Severne Amerike, ali je naturalizovana širom sveta: prisutna je na svim kontinentima i ponaša se kao kosmopolitska biljna vrsta. Pretpostavlja se da je u Evropu uneta između 1800. i 1850. godine. Prvi put u Evropi ambrozija je primećena 1863. godine u Nemačkoj, a u Srbiji 1953. godine u Sremskim Karlovcima, Petrovaradinu i Novom Sadu. U Evropi rasprostranjena je u centralnim, južnim, jugoistočnim i istočnim delovima kontinenta.

Cilj tribine je da se ukaže na: mehanizme adaptacije ambrozije; načine i intenzitet širenja, ugroženost urbanih, ruralnih i prirodnih područja ambrozijom, značaj i potrebu organizovanog masovnog uništavanja ambrozije, popularizaciju borbe protiv ambrozije i značaj učešća javnosti i medija u akcijama suzbijanja ambrozije, probleme i potrebe edukacije u cilju suzbijanja ambrozije, prepoznavanje ambrozije u različitim fenofazama, promene morfoloških karakteristika ambrozije, značaj mapiranja ambrozije na terenu, metode i načine suzbijanja ambrozije, pravilno predviđanje mehaničkih i hemijskih mera suzbijanja ambrozije, medicinski aspekt sa savetima zaštite zdravlja ljudi.

 
Takođe, biće objašnjeno kako čovek svojim aktivnostima utiče na globalne klimatske promene koje proizvode negativne efekte po biosferu. Ukazaće se kako introdukovani taksoni (adventivni, alohtoni) su faktori koji mogu dovesti do ugrožavanja autohtonog biodiverziteta. Teritorija Beograda predstavlja mozaik različitih kategorija korovskih staništa i s toga je izvanredan model objekat da se objasni kako se ambrozija uspešno raznmožava i širi svoju populaciju osvajajući nove biotope (odlična reproduktivna moć, znatna kompeticijska snaga, visoka sposobnost adaptacije zahvaljujući kojima se lako održava na novoosvojenim ekosistemima).

 
Na tribini učenici će predstaviti rezultate istraživanja na projektu „Alergene vrste biljaka u našoj okolini“. Radom na terenu učenici su se praktično obučavali da mapiraju ambroziju koja raste u okolini njihove škole. Jedan od ciljeva projekta je da učenici na osnovu dobijenih terenskih istraživanja izvrše pravilan odabir mera suzbijanja ambrozije koje su opravdane sa ekološkog, toksikološkog i ekonomskog aspekta.
 
Ovakve učeničke aktivnosti mogu uticati na stvaranje svesti kod stručne i šire javnosti o neophodnosti aktivnog pristupa rešavanju problema prisustva ambrozije na našim prostorima. Takođe, rezultati učeničkih istraživanja mogu poslužiti kao model za izradu mapa prisutnosti ambrozije u urbanim sredinama, kao i prilikom izrade dugoročne strategije suzbijanja ove korovsko – ruderalne vrste u urbanim sredinama, na ruderalnim staništima i poljoprivrednim površinama.

Komentari