Tribina: DALJINE U ASTRONOMIJI
četvrtak, 20. mart 2014. u 19:00 - DOB//Tribinska sala
Ciklus tribina: VEROVALI ILI NE
Govori: Dr Branislav Vukotić, naučni saradnik Astronomske opservatorije u Beogradu
Pogledom na vedro noćno nebo vidimo razne vrste astronomskih objekata koji se, uglavnom kao svetle tačke, nalaze načičkani na nebeskom svodu. Merenje položaja tih objekata može da se izvede bez većih poteškoća.
Međutim ono što je ostao centralni problem u astronomiji, kako u doba njenih početaka tako i u današnje vreme velikih i složenih teleskopa jeste određivanje daljina do astronomksih objekata. Određivanje daljina do objekata nam omogućava da odgonetnemo fizičke procese koji se u njima dešavaju kao i samu prirodu objekta, tj. žašto izgledaju tako kako izgledaju dok nas intrigiraju svojom pojavom i ulepšavaju pogled u visine. Takođe, poznavanje daljina nam omogućava da odredimo i trodimenzionu strukturu svemira i uvidimo koliko je gusto naseljen drugim zvezdama i galaksijama kao i gde je naše mesto u svemu tome. Kroz istoriju su razvijene brojne tehnike za merenje astronomskih daljina, više ili manje precizne. Sve one se međusobno dopunjuju i nadovezuju. Često je neophodno da se daljina do nekog objekta odredi na više načina da bi bila pouzdana, a neretko će i primena ražličitih metoda dati ražličite procene za daljinu do istog objekta. Dok po površini naše planete razdaljinu između dva mesta možemo izmeriti kretanjem od jednog mesta do drugog, u astronomiji daljine merimo posmatranjem raznih zračenja koja nam dolaze sa objekata. Kako su se istorijski razvijale metode određivanja daljina sa napretkom astronomije, šta je to kosmička lestvica daljina, u kojim se jedinicama te velike daljine izražavaju i sl. su neke od tema o kojima će biti reči.
Dr Branislav Vukotić je naučni saradnik Astronomske opservatorije u Beogradu. Angažovan je na dva projekta Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja, Republike Srbije, “Vidljiva i nevidljiva materija u bliskim galaksijama: teorija i posmatranja” i “Emisione magline: struktura i evolucija”. U svom do sadašnjem radu bavio se tememama vezanim za evoluciju magnetnog polja u ostacima supernovih, nastanjivost Galaksije, usavršavanjem metoda kalibracije relacija za određivanje daljina do ostataka supernovih, planetarnih maglina i promenljivih zvezda. Održao je nekoliko naučno-popularnih predavanja, gostovao u domacim TV emisijama, bio učesnik naučno-popularnih tribina, a i u svojstvu predavača učestvovao na vikendu astrobiologije u organizaciji Doma omladine krajem prošle godine.