Učesnici projekta i konferencije u DOB-u:

Iz Srbije:

Dr Aleksandra Đurić Milovanović, Balkanološki institut SANU
Dr Branko Bjelajac, religiolog iz Beograda
Srđan Barišić, doktorand sociologije religije iz Beograda
Dr Zorica Kuburić, Filozofski fakutet Univerziteta u Novom Sadu
Dr Žolt Lazar, Filozofski fakutet Univerziteta u Novom Sadu
Dr Dragoljub B. Đorđević, Mašinski fakultet Univerziteta u Nišu
Dr Danijela Gavrilović, Filozofski fakutet Univerziteta u Nišu
Dr Dragan Todorović, Filozofski fakultet Univerziteta u Nišu
Dr Miloš Jovanović, Filozofski fakultet Univerziteta u Nišu
Dr Žikica Simić, sociolog religije iz Niša

 

Iz SAD:

Dr Pol Mojzes, Rouzmont koledž u Pensilvaniji

 

Iz Hrvatske

Dr Ivan Markešić, Hrvatske studije Sveučilišta u Zagrebu, Zagreb
Dr Ankica Marinović, Institut za društvena istraživanja, Zagreb
Dr Dinka Marinović Jerolimov, Institut za društvena istraživanja, Zagreb

Iz Bosne i Hercegovine:

Akademik Ivan Cvitković, Akademija nauka i umjetnosti BiH, Sarajevo

Iz Slovenije:

Dr Sergej Flere, Filozofski fakultet Univerziteta u Mariboru

 
Iz Makedonije:

Dr Ružica Cacanoska, Institut za sociološka i pravno-politička istraživanja, Skoplje

Iz Bugarske:

Dr Magdalena Slavkova, Institut za etnologiju i folkloristiku sa Etnografskim muzejem, Sofija

 

Organizatori ovom konferencijom zvanično obeležavju “Međunarodni dan Reformacije”, trenutak kada je nemački monah Martin Luter, boreći se protiv indulgencija i moralne krize u okvirima rimokatoličke Crkve, zakucao 31. oktobra  1517. svojih “95 teza“ i time započeo revolucionarnu promenu na teološkom, socijalnom i eklisijalnom planu.

 

Uticaj protestantske Reformacije vidljiv je, pored transformacije Zapadnog hrišćanstva, i na Istoku, što se odrazilo religijsko – kulturnu istoriju Srbije, u kojoj pripadnici različitih nacionalnih zajednica, pogotovu na prostoru Vojvodine, vekovima svoj verski identitet nalaze u tradicionalnim protestantskim Crkvama, ali i u Crkvama reformacijske baštine.

 

O projektu

U pozadini odluke da se posveti pažnja “Luterovoj zaostavštini” ne leži jedino opšteprihvaćena ocena o tome da je savremena sociologija religije otpočela Maks Veberovim studijamâ protestantizma, među njima neprevaziđenom Protestantskom etikom i duhom kapitalizma – tim svetskim uspehom, kako se izrazio Rene Kenig – već i sociološka logika koja nam nalaže da uvek vodimo računa o instituciji koja je u prošlosti opredeljivala razvoj globalnog društva, ili barem dobrano uticala na njega, uslovljava ga i, sva je prilika, determinisaće ga u budućnosti. Čak i takvi autoriteti – poput Fernana Brodela – apsolutno odbacujući veberijansku hipotezu, ne osporavaju dalekosežne domete protestantske konfesije u modernoj istoriji zapadne civilizacije. Naprosto, Occident ne bi bio to što jeste da nije real-sociološkog značaja protestantizma.

 

Za prilike Srbije i Balkana ni početkom trećeg hiljadugodišta nije u potpunosti razjašnjeno o čemu se tu zapravo radi i šta se dešava(lo) u susretu pravoslavlja i protestantizma – tog “motora razvoja”. Suštinsko pitanje, ono o real-sociološkom uticaju pravoslavlja na “pravoslavni komonvelt” u smislu podsticanja ili kočenja njegovog napredovanja, izgleda da je još preteško za naučnike toga podneblja; tek se iščekuje iole vredna studija koja bi se Veberovom metodologijom uhvatila u koštac s ovim složenim problemom.

 

Ako je po prilici tako, i poštujući tvrdnju Demostenesa Savramisa po kojoj ispada da je to za pojedinca celoživotni projekat, onda ništa drugo ne preostaje nego da se induktivnim putem, kamičak po kamičak, sabira znanje o protestantizmu u Srbiji i na Balkanu.

 

Zato je Naučni odbor Jugoslovenskog udruženja za naučno istraživanje religije (JUNIR) iz Niša odlučio da pozove dvadesetak uglednih sociologa, religiologa, teologa, etnologa i antropologa iz SAD, Rusije, Hrvatske, Slovenije, Bosne i Hercegovine, Makedonije, Bugarske i Srbije i organizuje međunarodnu konferenciju pod naslovom “500 godina protestantske reformacije”, na kojoj bi se raspravljalo o sledećim temama:

 

1. Nastanak i širenje protestantizma (pojava i širenje protestantizma na Balkanu i u Srbiji; društvene i kulturne posledice protestantizma; protestantska etika – balkansko iskustvo i praksa; Katolička crkva i protestantizam: rekatolizacija ili protivreformacija; položaj protestantskih verskih zajednica u balkanskim zemljama; Srpska pravoslavna crkva i protestantske verske zajednice: Slovačka evangelička crkva /u Srbiji/, Reformatska hrišćanska crva /u Srbiji/, Evangelička hrišćanska crkva /u Srbiji/);

 

2. Društvene, kulturne i političke posledice delovanja protestantskih verskih zajednica (država i protestantske crkve na Balkanu; protestantizam i nacionalna pripadnost; protestantske crkve i inostrani faktor: međunarodne protestantske verske organizacije: učenja protestantskih zajednica; visokoškolsko i srednjoškolsko obrazovanje: Protestantski teološki fakultet u Novom Sadu i Teološki /adventistički/ fakultet u Beogradu; humanitarne organizacije i humanitarni rad; bogoslovski, socijalno-ekonomski, kulturni i politički uzroci pristupa protestantskim verskim zajednicama; bogoslovsko određenje sekti, denominacija i slobodnih crkvi; sociološko određenje sekti, denominacija i slobodnih crkvi; porodica, mladi i pripadnost protestantskim zajednicama; protestantizam i ekumenizam; protestantizam i Evropska unija; odnos tradicionalnih hrišćanskih crkvi i drugih verskih zajednica prema protestantima; protestantizam i pravoslavlje; protestantizam i islam; protestantski duh i pravoslavna etika rada),

 

3. Aktuelnosti protestantizma (protestantizam u tranzicijskim promenama na Balkanu; položaj protestantskih zajednica u zakonskim rešenjima; novo misionarenje i nove metode u pridobijanju vernika; protestantizam i nacionalne manjine; protestantizam i druge manjine /rodne, seksualne, jezičke, rasne/; zaređivanje žena u protestantizmu; protestantizacija Roma; evanđeoski pentekostalizam: novi podsticaji ili privid; novoprotestantizam i novi religiozni pokreti; perspektive protestantizma na Balkanu).

 

Ciljevi projekta:

 

1. prikupljanje informacija o malim verskim zajednicama protestantskog ishodišta i novim religijskim pokretima u Srbiji i na Balkanu;

 

2. razmatranje i komentarisanje položaja protestantske veroispovesti u našem i balkanskom prostoru i njegovo određivanje u kategorije karakteristične za stanje manjinskih vera;

 

3. odgonetanje prošlosti, seciranje sadašnjosti i skiciranje perspektive “srpskog i balkanskog” protestantizma.

 

Opravdanost projekta:

 

1. Proširivanje baze podataka podacima iz iskustvenih socioloških i javnomnjenjskih istraživanja o savremenom ispoljavanju protestantizma na tlu Srbije i čitavog Balkana;

 

2. Upoznavanje sa društvenim, kulturnim i političkim posledicama delovanja malih verskih zajednica u Srbiji i na Balkanu;

 

3. Sagledavanje perspektive širenja protestantskih verskih zajednica balkanskom vetrometinom, posebno iz ugla pravoslavlja.